Yol koşullarında, hava koşullarında ve araçla alakalı farklı koşullarda ortaya çıkabilen tekerlek kilitlenmesi durumlarının önüne geçmek amacıyla geliştirilmiş sürüş güvenliği teknolojilerinden biridir. “Anti-lock Braking System”nin kısaltılması olan ABS Türkçe karşılık olarak; Kilitlenme Karşıtı Frenleme Sistemidir. ABS’nin devreye girmesi için aracın hızı ve tekerleklerin ivme hızının birbirinden farklı olması gerekir. Bu noktada ABS bir tekerlek kilitlenmesi olduğunu anlar ve kilitlenen tekerleğe engel olur. Aracın hızı yüksek ise ve bu esnada tekerlek dönmezse kayma meydana gelir.
ABS kelimesi İngilizce ABS sistemini anlatan kelimelerin baş harfleri ile oluşturulmuş bir kısaltmadır. Anti-lock Braking System; Kilitlenmeyi Önleyen Fren Sistemi anlamına gelir. Motorlu taşıtlarda bulunan, sürüş güvenliğine odaklı en popüler sistemdir.
ABS fren sistemini en yalın şekilde hidrolik frenlerin neden olduğu araç tekerleklerinin kilitlenme durumunu önleyen bir sistem olarak anlatabiliriz. Sürüş güvenliği için en önemli nokta olan ABS fren sistemi, aracın hızı, yol koşulları, aracın yükü ve ağırlığı gibi etkenlerde, erken her ne olursa olsun tekerlerin devir sayısını düzenli takip ederek kaymayı engeller. Kayma yaşanmayan sürüşlerde sürücünün direksiyon hakimiyeti çok daha sağlam olur.
Dönmeyi bırakan kilitlenmiş tekerin frenini bırakıp tekrar dönmesini sağlamak için ABS çalışır ve kayma olmaz. Ayrıca frenleme mesafesi kısalır. Bu sayede araç hareket halindeyken kontrolden çıkma ve kayma yaşanmayacağı için güvenli bir sürüş sağlanır.
Dört tekerleğin de kilitlenmesini önleyen bir fren sistemi olan ABS, fren anında direksiyonu çevirmenize de yardımcı olur.
Bulunan tekerlek sensörleri, aracınızın tekerlerinin ne zaman kilitleneceğini saptayarak devreye girerler ve tekerlerin kaymasını engellerler.
Buzlu zeminde
Aracın kayma ihtimaline karşı; frenleme kuvvetine müdahale eder.
Yağmurlu havalarda
Seyir halindeyken tekerlerin bir ya da iki tanesi su birikintisine denk gelebilir. Bu noktada ıslanan tekerlekler dönmezken, asfalta değen tekerlekler dönmeye devam eder. Bu aracın spin atmasına neden olur. ABS devreye girdiği anda araç spin atmaz, kontrollü seyrine devam eder.
Yüksek hıza sahipken
Birden durmak isteyebilirsiniz. Yüksek hızla ani frenler aracın takla atmasına, kaymasına ya da kendi etrafında dönmesine sebep olabilir. ABS fren sistemi devreye girdiğinde tüm bunlara engel olur.
Elektronik kontrol ünitesi tarafından yönetilen ABS fren sistemi; bir çeşit yapay zeka yönetiminde diyebiliriz. ABS Kumanda Grubu, tekerlek sensörleri, tekerlek rotorları birlikte çalışarak fren sistemini devreye sokarlar. İşleyişleri sırasıyla şu şekildedir;
Sürücünün fren pedalına basmasıyla basınç oluşur ve fren hidrolik yağı hareketlenir. Hareketlenen yağ, ABS kumanda grubu sayesinde tekerleğe etki eden fren mekanizmasına aktarılır. Kumanda grubunda mevcut olan elektrikli pompa, fren basıncını ayarlar.
Net bir tabirle anlatacak olursak; aracın hızına oranla tekerleğin hızının yavaşlamış olması, kilitlenmesine neden olur. ABS’nin temel görevi bunu azaltmak ya da engellemektir. Tabi ABS olması doğa koşullarında bir mucize yaratmaz, fizik kurallarının yapısının bozulmayacağını bilmemiz gerekir.
ABS fren sistemi arızaları çoğunlukla parçalar arasındaki bağlantıda olur. Bu bağlantı parçalarında gevşeme, kopma gibi olaylar ABS fren sistemi arızasına neden olabilir.
ABS arıza lambasının yanma sebeplerinden biri de ABS Fren Sistemi’ne ait modülün zarar görmesi olabilir. Bu durum araç sahibi için masraflı olacaktır çünkü yüksek ihtimalle sistemin tamamen yenilenmesi gerekecektir.
Araçlarda bulunan bilgi ekranı, arıza durumlarında sürücüye bilgi verir. Sürücünün sorumluluklarından biri de bu bilgileri takip etmektir. Arıza anında ihmal etmeden bir servise gitmeniz gerekir. Çünkü ilerleyen dönemlerde bu size daha yüksek masraflar açabilir.
Sürücülerin ABS fren sistemiyle yaşadıkları tecrübelerden akıllarına takılan noktalardan biri de bu titreşim olayıdır. Yüksek hızla giderken, tekerleklerin kilitlendiğini farkeden ABS fren sistemi saniyeler içerisinde kilidini açar ve kaymayı önler.
30.07.2004 tarihinden itibaren Resmi Gazete’de paylaşılan bilgiye göre M1 Sınıf Otomobil ve N1 Sınıf Hafif Ticari taşıtlar dışındaki tüm araçlarda ABS zorunluluğu vardır.
Aracın kontağı ilk çevrildiği anda, mevcut bildirim ışıklarının tamamı yanar ve bir süre geçtikten sonra söner. Eğer o sırada sönmeyen bir ışık varsa ya da seyir halindeyken birden yanan ışık varsa bu bir problem olduğuna işaret eder. ABS fren sisteminde bir arıza ışığı söz konusu ise mutlaka servisten destek alınmalıdır. TÜVTÜRK muayenesinde ABS Fren Sistemi arızası ağır kusur olarak adlandırılır ve muayeneden geçemez.